Путин Тоқаевқа не үшін қоңырау шалды?

Белгілі қазақстандық саясаттанушы Ғазиз Әбішев Ресей Президенті Владимир Путиннің Қасым-Жомарт Тоқаевқа соққан телефон қоңырауына қатысты өз талдауын жариялады, деп хабарлайды POLITICO.KZ.

Сарапшының пікірінше, бұл қадам Қазақстанның халықаралық аренадағы беделінің артып, маңызды дипломатиялық медиаторға айналғанының айқын көрінісі.

Ғазиз Әбішевтің айтуынша, Кремль баспасөз қызметінің бұл қоңырау туралы ақпаратты жария етуінің өзіндік мәні бар. Бұл арқылы Мәскеу өзінің одақтастарымен және стратегиялық серіктестерімен АҚШ-пен жүргізіліп жатқан келіссөздер туралы ақпаратпен бөлісіп отырғанын көпшілікке паш еткісі келеді.

Еске сала кетейік, Кремльдің ақпараты бойынша, Путин Тоқаевқа арнайы хабарласып, Трамптың арнайы өкілі Стивен Уиткоффпен Украина дағдарысын реттеу бойынша өткен келіссөздерінің барысын баяндаған.

Сарапшы мұның екі ықтимал себебін атайды:

Біріншіден, бұл — нақты бейбіт келіссөздерге дайындықтың белгісі. Себебі Қазақстан да, Өзбекстан да (Путин Мирзиёевке де хабарласқан) қақтығыс басталғаннан бері бейтараптық сақтап, тараптарды татуласуға шақырып келеді. Олар Украинамен де, Батыс елдерімен де жақсы қарым-қатынаста. Мәскеунің осындай беделді, бейтарап ойыншыларға сүйенуі — оның бейбіт қадамдарға шынайы дайын екенін көрсетуі мүмкін.

Екіншіден, бұл — Трамппен тікелей келіссөздер алдындағы бейбітшіл НИЕТТІ паш ету әрекеті. Яғни, әлемдік қауымдастыққа «Біз келіссөзге дайынбыз, мәселенің бәрі екінші тараптың ұстанымына байланысты» деген сигнал жіберу.

Тоқаев факторы: Неліктен Қазақстан маңызды?

Ғазиз Әбішевтің пайымдауынша, соңғы жылдары Қазақстан өзінің сарабдал, көпвекторлы және икемді саясатының арқасында халықаралық деңгейдегі маңызды дипломатиялық ойыншыға айналды. Оның дәлелдері:

• Тоқаев үш жыл ішінде Франция, Германия басшыларымен, Еуроодақтың жоғары лауазымды тұлғаларымен белсенді кездесті.
• Вашингтонда Байденмен, ал сайлаудан кейін бірден Трамппен телефон арқылы сөйлесті. Сарапшының сөзінше, Тоқаев желтоқсандағы сол әңгімеде Трампты жағдайды шынайы бағалауға шақырып, тиімді шешімдер іздеу керектігін айтқан. Трамптың тамызға қарай осы ұстанымға келгені байқалады.
• Тоқаевтың Қытай төрағасы Си Цзиньпинмен, Түркия президенті Ердоғанмен, Парсы шығанағы елдерінің, әсіресе Путин мен Трамптың келіссөзі өтуі мүмкін Біріккен Араб Әмірліктерінің басшыларымен тығыз қарым-қатынасы бар.

Қорытынды

Саясаттанушының сөзінше, біз білетін телефон қоңыраулары – әлем астаналары арасында нақты уақыт режимінде жүріп жатқан ауқымды келіссөздердің тек көрінетін бөлігі ғана.

«Шамасы, Тоқаев бұл көпжақты диалогқа идеялардың қайнар көзі ретінде де, ірі күш орталықтары арасындағы «жеткізуші буын» ретінде де белсене қатысып отыр. Путиннің оған хабарласып, пікірін сұрауының себебі де осы. Менің түсінуімше, Ресей басшысы қазақстандық әріптесіне келіссөздердегі нақты ұстанымдарды және қақтығысты аяқтау туралы ықтимал келісімнің алдын ала параметрлерін баяндаған болуы мүмкін. Оны көпшілік кейінірек білетін болады», — деп түйіндейді Ғазиз Әбішев.