«Әділет» сөзі бос сөз емес»

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйекте жариялаған Қазақстан халқына Жолдауы туралы Ресей ғалымдары пікір білдірді.

IMEMO RAS директорының ғылыми жұмыстар жөніндегі орынбасары Сергей Афонцев Қазақстан жаңа экономикалық географияға дер кезінде ден қойып жатқандығын айтты.

“Маған Қазақстанның «ұзақ мерзімді, уақытша мақсаттар қоюдан алшақтап бара жатқаны» таң қалды. Тауар ағындарының бағыттары мен серіктестермен байланыстарының өзгеруіне байланысты ел жаңа экономикалық географияға дер кезінде ден қоюда. Өңдеу өнеркәсібін дамытуға баса назар аударылуда. Ал егер біз бұл жерде сарапшы жолында өзара әрекеттесуді жалғастыратын болсақ, онда ұсыныстар мен іскерлік шешімдер тұрғысынан өте қызықты нәрселер көп болуы мүмкін”, – деді Сергей Афонцев.

Ал Ұлттық зерттеу университетінің Экономика жоғары мектебінің табыс пен тұрмыс деңгейін талдау орталығының бас ғылыми қызметкері Наталья Зубарева Қазақстандағы ерекше жағдайды айта кетті.

«Қазір Қазақстанда ерекше жағдай қалыптасып отыр: экономикалық өсу бала туу көрсеткішінің өсуімен қатар жүреді. Бұл қуатты серпіліс үшін тарихи мүмкіндік», – деді Зубаревич. Сонымен қатар, Қазақстанның ең төменгі жалақыны (соңғы үш жылда оның мөлшері екі есеге өсті) арттыруға бағытталған қадамдарын оң бағалап, экономиканың біркелкі емес дамуына байланысты фискалды орталықсыздандыру бағытын дұрыс деп атады”, деді Зубарева.

Ресей Федерациясы Үкіметі жанындағы Қаржы университетінің қатынастары Халықаралық экономикалық зерттеулер институтының директоры Виктория Перская Жолдауда елді экономикалық өзін-өзі қамтамасыз етуді құру қажеттілігі айтылғанына тоқтала кетті.

“Тоқаев сөйлеген сөзінде Қазақстан дамуының жаңа моделі – бір жағынан әділеттілік, екінші жағынан инклюзивтілік пен прагматизм, сондай-ақ елдің бәсекелестік артықшылықтарына сүйену және экономикалық өзін-өзі қамтамасыз етуді құру қажеттілігі тұжырымдалған. Қазіргі кезеңде еліміздің қуатты индустриялық негізін қалыптастыру аса маңызды міндет болып табылады. Яғни, ел өзін халықаралық қатынастардың мазмұндық субъектісі ретінде көрсетеді және өзінің ұлттық мүдделеріне сәйкес экономикалық өзара іс-қимыл жасайды”, деді ол.

Петербург саясат қорының президенті Михаил Виноградов Жолдауда қазіигі уақытқа баса назар аударылғанын айтты.

“Әдетте, мен Қазақстан Президентінің Жолдауы сияқты құжаттардан үш нәрсені күтемін: проблемалар мен сын-қатерлерге баса назар аудару, болашаққа баса назар аудару және нәтижеге жету құралдарына баса назар аудару. Тоқаевтың Қазақстан Республикасы Парламенті алдында сөйлеген сөзінде толық көрініс тапқан соңғысы. Құжатта болашақтың бейнесі (көбінесе өте шынайы емес) және ретроутопияға бағдар туралы айтудан гөрі, қазіргі уақытқа назар аударылады”, деді Виноградов.

RANEPA проректоры Андрей Марголин Үдемелі салық салуды енгізуді жеделдету жөніндегі Жолдауда айтылған тапсырманы қолдады. Оның ойынша, мұндай қадамға барудың алғы шарттары бүгінде пісіп-жетілді, мәселенің көтерілуінің өзі де дер кезінде туындап отыр.

«Біз бәріміз бала кезімізден келеміз, кеңестік дәуірде өмір сүргендер үшін «әділет» сөзі бос сөз емес, – деді РАНЕПА проректоры.

Жалпы, Андрей Марголин «алыс контурлардан» бас тарту туралы тезиспен келісті, өйткені бұған материалдық және зияткерлік ресурстар жұмсалады.