Енді базалық станциялар пәтер иелерінің келісімісіз орнатылуы мүмкін

Қазақстанда интернет сапасы жаңа заңмен жақсартылмақ: меншік құқығы және қоғамдық мүдде тепе-теңдігі

Қазақстанда интернеттің сапасын жаңа заң қабылдау арқылы жақсарту жоспарланып отыр. Ұсынылып отырған заң жобасы телекоммуникация нарығын дамыту мәселесін көтере отырып, байланыс операторларына көпқабатты үйлерге базалық станцияларды пәтер иелерінің келісімінсіз орнатуға мүмкіндік береді, бұл қазіргі таңда міндетті болып табылатын талап. Әрине, бұл жаңа норма қабылданса ғана жүзеге асады.

Қазақстандағы интернеттің сапасы, белгілі болғандай, талапқа сай емес. Әсіресе, тікелей мағынада – деңгейі төмен. Байланыс инфрақұрылымы неғұрлым тығыз болса, соғұрлым тиімдірек жұмыс істейді. Қала жағдайында бұл телекоммуникациялық желілердің қалыпты жұмыс істеуі үшін базалық станциялардың барынша биік, яғни ғимараттар мен құрылыстардың шатырларында орналасуы қажет екенін білдіреді.

Алайда, бұл ғимараттардың көпшілігі көппәтерлі тұрғын үйлер (КТҮ) болып табылады, олар кондоминиум объектісі болып саналады. Мұнда пәтерлер азаматтардың жеке меншігінде болса, үйдің қалған бөлігі олардың ортақ үлестік меншігінде болады. Меншік иелері ретінде олар жалпы жиналыста байланыс желілері мен құралдарының иелері ғимаратқа телекоммуникациялық жабдықтарды орнату туралы өтініш білдіргенде бас тарта алады. Және олар жиі бас тартады. Заңнамалық түзетулердің авторларының айтуынша:

«Азаматтардың көпшілігі үйлердің шатырларына орнатылған базалық станциялардың денсаулыққа теріс әсер етуінен қорқады, сондықтан олардың орнатылуына кедергі келтіреді».

Бұл мәселенің шешімі жаңа нормадан табылды, оған сәйкес меншік иелерінен мұндай келісімді сұрамайды. ҚР «Тұрғын үй қатынастары туралы» Заңының (ұсынылып отырған) 38-1-бабының 3-тармағына сәйкес:

«Ғимараттың, құрылыстың, пәтерлердің және тұрғын емес үй-жайлардың кондоминиум объектілерінің меншік иелерінің немесе олардың сенім білдірілген тұлғаларының ғимаратта, құрылыста телекоммуникациялық жабдықты орнатуға санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды болған жағдайда келісімі талап етілмейді».

Ал осы баптың 4-тармағына сәйкес меншік иелеріне «ғимарат кондоминиум объектілеріне телекоммуникациялық жабдықты орнатудан бас тартуға тыйым салынады».

Бұл жаңа талаптардың орындалуын тұрғын үй инспекциясы, яғни мемлекеттік ұйым жүзеге асырады, бұл жаңа ережелерді бұзу ӘҚБтК-нің 462-бабы, «Мемлекеттік инспекциялардың және мемлекеттік бақылау мен қадағалау органдарының лауазымды тұлғаларының өз қызметтік міндеттерін орындауына кедергі келтіру, қаулыларын, нұсқамаларын және өзге де талаптарын орындамау» бойынша жіктелетінін білдіреді. Коммерциялық емес ұйымдар (ПИК, МИБ) үшін бірінші рет – 100 АЕК, содан кейін – 200 АЕК айыппұл қарастырылған.

Бұл талаптар қатаң көрінгенімен, реформа бастамашылары өз ұстанымдарын былай түсіндіреді: «Тиісті аудандарда базалық станциялардың болмауына және тұрғындардың оларды орнатуға кедергі жасауына байланысты, байланыс желілері мен құралдарының иелері, байланыс операторлары заңнамамен бекітілген міндеттемелерін орындай алмайды».

Ал бұл міндеттемелер маңызды. ҚР «Байланыс туралы» Заңына сәйкес, байланыс желілері мен құралдарының иелері, байланыс операторлары шұғыл қызметтермен тәулік бойы тегін қосылуды қамтамасыз етуге міндетті. Сондай-ақ, 2011 жылдың 1 шілдесінде БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесінің интернетке қолжетімділікті адамның базалық құқықтарына теңестіретін және оны ажырамас құқықтардың бірі деп жариялаған қарарын ұмытпау керек. Демек, интернетке қолжетімділікке кедергі келтіру арқылы бір азаматтар басқалардың құқықтарын бұзады.

Алайда, «ҚР кейбір заңнамалық актілеріне телекоммуникациялар нарығын дамыту және деректерді өңдеу орталықтары мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы, бұл түзетуді басқа көптеген түзетулермен бірге қамтитын, тек өзінің заңнамалық одиссейін бастады. Оның қабылдануы екіталай, өйткені онда меншік құқығының бұзылуы байқалуы мүмкін. Иә, бұл құқық абсолютті емес:

«Заңнамалық актілерде көзделген жағдайларда, шарттарда және шектерде меншік иесі өз мүлкін басқа тұлғалардың шектеулі пайдалануына рұқсат етуге міндетті». (Азаматтық кодекстің 188-бабының 6-тармағы).

Дереккөз: Zakon.kz