Жастар неге жиі жұмыс ауыстырады?

Қазіргі жастар арасында жұмыс орнын жиі ауыстыру үрдісі – қазақстандық еңбек нарығындағы өзекті мәселелердің бірі. Бұл құбылыс тек Қазақстанға ғана тән емес, әлемдік деңгейде де байқалады, алайда оның жергілікті ерекшеліктері мен себептері тереңірек зерттеуді қажет етеді. Бұрынғы буынның тұрақтылық пен бір жұмысқа берілгендікті жоғары қоюынан айырмашылығы, бүгінгі жастардың көзқарасы мен құндылықтары айтарлықтай өзгерген.

Жұмыс орнын жиі ауыстыру себептері: Жастардың жаңа талаптары

Жастардың бір жұмыста ұзақ тұрақтамауының бірнеше негізгі себептері бар. Бұл факторлар экономикалық, әлеуметтік және психологиялық сипатта болады:

Мансаптық өсу мен дамуға ұмтылыс: Жастар қазіргі жұмысының мансаптық тұрғыда өсуге мүмкіндік бермейтінін сезсе, жаңа мүмкіндіктер іздейді. Олар жоғары лауазым, жақсы жалақы және жаңа білім алуға ұмтылады. Қазақстандық жастар арасында жоғары жалақы мен мансаптық өсу – жұмыс таңдаудағы негізгі қозғаушы күштердің бірі.
Мағыналы жұмыс пен мақсат іздеу: Бүгінгі жастар үшін жұмыс тек ақша табу көзі ғана емес. Олар өз жұмысынан мағына, ішкі қанағат және қоғамға пайдалы екенін сезінуді қалайды. Егер жұмыс олардың құндылықтарына сәйкес келмесе немесе оларға маңызды болып көрінбесе, басқа салаға ауысуы мүмкін.
Еңбек-өмір балансы және икемділік: Жастардың басым бөлігі жеке өмір мен жұмыс арасындағы тепе-теңдікті жоғары бағалайды. Олар қашықтан жұмыс істеу немесе икемді кесте сияқты мүмкіндіктерге ие болуды қалайды. Қазақстанда қашықтан жұмыс істеу, әсіресе ауыл жастары үшін, дәстүрлі жұмыс мүмкіндіктерінің шектеулі болуынан туындайтын маңызды трендке айналып келеді.
Бәсекеге қабілетті жалақы және әлеуметтік пакет: Еңбек нарығындағы бәсекелестік жағдайында жастар жоғары жалақы мен жақсы әлеуметтік пакет ұсынатын жұмыс орындарын іздейді. Қазақстандық жастар арасында өз мамандығы бойынша жұмыс таба алмағандар немесе алғашқы жұмыс орнына қанағаттанбағандар көп.
Ұйымдық мәдениет пен басшылыққа қанағаттанбау: Жастар оң, қолдаушы және инклюзивті жұмыс ортасын қалайды. Егер компания мәдениеті теріс болса, басшылықпен қарым-қатынас қиындық тудырса немесе кері байланыс жеткіліксіз болса, олар жұмыстан кетуге шешім қабылдауы мүмкін. Қазақстанда басқару стилі қатысушылыққа қарай өзгергенімен, дәстүрлі иерархиялық жүйелер әлі де бар.
Технологиялық даму және цифрлық экономика: Технологияның қарқынды дамуы жаңа мамандықтардың пайда болуына және жұмыс істеу тәсілдерінің өзгеруіне әкелді. Фриланс және гиг-экономика (уақытша жобаларға негізделген жұмыс) жастар үшін тартымды болып келеді, өйткені олар тез кіріс табуға және әртүрлі тәжірибе жинақтауға мүмкіндік береді, бірақ тұрақтылық пен әлеуметтік кепілдіктерді жоғалтады.

Буынаралық айырмашылықтар: Құндылықтар қақтығысы

Жастардың еңбекке деген көзқарасы алдыңғы буындардан ерекшеленеді:

"Бэби-бумерлер" және "Үнсіз буын": Бұл буындар үшін тұрақтылық, жұмысқа адалдық және бір компанияда ұзақ қызмет ету маңызды болды. Олар еңбекқорлықты, мансаптық жетістікті және тануды жоғары бағалады.
"Х" буыны: Тәуелсіздікке, бейімделгіштікке және жұмыс-өмір балансына көбірек мән берді.
"Миллениалдар" (Y буыны): Жұмыс-өмір балансы, мағыналы жұмыс, даму мүмкіндіктері және тұрақты кері байланыс олар үшін маңызды. Олар әртүрлі тәжірибе жинау үшін жұмыс ауыстыруға бейім болды.
"Z" буыны: Миллениалдар сияқты, жұмыс-өмір балансын, мақсатты және үздіксіз оқуды бағалайды. Олар сонымен қатар қаржылық қауіпсіздікке, психикалық денсаулықты қолдауға және компания ішіндегі айқын мансаптық өсуге көп көңіл бөледі.

Жұмыс берушілер үшін сын-қатерлер және шешу жолдары

Жастардың жиі жұмыс ауыстыруы компаниялар үшін кадр тапшылығы, өнімділіктің төмендеуі және бейімделуге кететін шығындар сияқты мәселелер тудырады. Қазақстандық жұмыс берушілер үшін географиялық теңсіздік, түлектердің жеткіліксіз тәжірибесі және бейресми жұмыспен қамту сияқты мәселелер де бар.

Жастарды жұмысқа тартып, оларды ұстап қалу үшін келесі стратегияларды қолдануға болады:

Айқын мансаптық өсу мүмкіндіктері: Жастарға компания ішінде өсуге және дамуға болатынын көрсету маңызды.
Үздіксіз білім беру және даму бағдарламалары: Қызметкерлердің біліктілігін арттыруға және жаңа дағдыларды меңгеруге мүмкіндік беру.
Инклюзивті және қолдаушы мәдениет: Әртүрлілік пен инклюзияны құптайтын, ашық және сенімді жұмыс ортасын құру.
Жұмыс-өмір балансын қолдау: Икемді жұмыс кестелері, қашықтан жұмыс істеу мүмкіндігі және қызметкерлердің әл-ауқатына көңіл бөлу.
Тиімді кері байланыс және тану: Қызметкерлердің еңбегін бағалау және оларға тұрақты кері байланыс беріп отыру.
Бәсекеге қабілетті жалақы және жеңілдіктер: Нарықтағы жалақы деңгейін үнемі бақылап, лайықты өтемақы ұсыну.

Ұзақмерзімді әсерлер мен сарапшылар пікірі

Жастардың жиі жұмыс ауыстыруы жеке тұлғаның мансаптық дамуына да, ұйымның тұрақтылығына да, жалпы еңбек нарығына да әсер етеді.

Жеке тұлға үшін: Жиі жұмыс ауыстыру жалақының тез өсуіне және әртүрлі дағдыларды меңгеруге мүмкіндік береді, бірақ сонымен қатар адалдықтың жоқтығы туралы теріс пікір қалыптастыруы және зейнетақы, әлеуметтік кепілдіктер сияқты ұзақмерзімді артықшылықтардан айыруы мүмкін.
Ұйымдар үшін: Кадрлардың тұрақсыздығы ұйымның жұмыс процестерін бұзады, шығындарды арттырады және корпоративтік білімнің сақталуын қиындатады.
Еңбек нарығы үшін: Жастардың жұмыспен қамтылмауы немесе жұмыс орнын жиі ауыстыруы экономикалық өсуді баяулатады, еңбек нарығын әлсіретеді және мемлекетке әлеуметтік жүктемені арттырады. Сонымен қатар, миграцияға ұмтылу, әсіресе білікті жастар арасында, "ақылдың ағып кетуіне" алып келеді, бұл елдің дамуына кері әсер етеді.

Қорытындылай келе, жастардың еңбек нарығындағы бұл жаңа бетбұрысы – заманауи экономикалық және әлеуметтік өзгерістердің айнасы. Жұмыс берушілер де, мемлекет те осы жаңа тенденцияларды ескеріп, жастардың талаптарына сай келетін және олардың әлеуетін толық ашуға мүмкіндік беретін жағдайлар жасауы керек. Әйтпесе, бұл үрдіс ұзақмерзімді келешекте елдің экономикалық және әлеуметтік дамуына айтарлықтай кері әсерін тигізуі мүмкін.

#қоғам

Пікірлер (0)