Несие төлемін кешіктірсеңіз не істеу керек?

Қазақстанда несие төлемін кешіктірген азаматтар үшін жаңа ережелер күшіне енді. Банк және микрокредиттік ұйымдар (МҚҰ) енді қарыз алушыларға қатаң талаптар қоя алмайды. Сонымен қатар, несие шарттарын өзгерту рәсімдері жеңілдетілді.

Қарызды қайта құрылымдау қалай көмектеседі?
2021 жылы енгізілген заңға сәйкес, борышкер банктен немесе МҚҰ-дан несие төлемдерін қайта құрылымдауды сұрай алады. 2024 жылы бұл тетік арқылы 420 мың қарыз алушыға көмек көрсетілді. 2025 жылдан бастап борышкер кез келген уақытта банкке қайта құрылымдау туралы өтініш бере алады.

Банктер қарыз алушыға неше күн ішінде хабарлама жіберуі тиіс?
2024 жылғы маусымнан бастап кредитор борышкерге төлем мерзімі өткеннен кейін 10 күн ішінде хабарлауы тиіс. Бұл бұрынғы 20 күндік мерзімге қарағанда екі есе қысқарған.

Қарыз алушы қандай құқықтарға ие?
Борышкер несие төлеу мерзімін кейінге шегеру, пайыздық мөлшерлемені төмендету, төлемді бөліп төлеу немесе қарыздың бір бөлігін кешіру туралы өтініш бере алады. Ең бастысы – банк немесе МҚҰ бұл өтінішті қарастырып, шешім қабылдауға міндетті.

Реструктуризациялау қандай жағдайда мүмкін?
Егер қарыз алушының кірісі азайған болса, жұмысынан айырылған жағдайда, науқастануына байланысты немесе басқа да форс-мажорлық жағдайлар орын алса, банкке тиісті құжаттармен өтініш беру арқылы қарызды қайта құрылымдауға болады.

Қандай жаңа ережелер енгізілді?

• Банк немесе МҚҰ борышкерден бірден толық қарызды төлеуді талап ете алмайды.
• Қарыз алушы несие бойынша шартты өзгерту туралы кез келген уақытта өтініш бере алады.
• Кредитор 15 күн ішінде борышкердің өтінішіне жауап беруге міндетті.
• Егер келісімге қол жеткізілмесе, борышкер банктік омбудсменге шағымдана алады.

Банктер мен МҚҰ-ның борышкерлерге қойылатын талаптары өзгерді
Бұрын банктер несие төлемін кешіктірген борышкерден 20-30% қарыз сомасын алдын ала төлеуді талап ететін. 2025 жылдан бастап мұндай талаптар заңсыз деп танылды. Сонымен қатар, кредитор қарыз алушыға қысым көрсетуге немесе артық комиссия алуға құқылы емес.

Банктік және микрофинанстық омбудсмендер қалай көмектеседі?
Егер банк немесе МҚҰ борышкердің өтінішін қанағаттандырмаса, ол банктік немесе микрофинанстық омбудсменге жүгінуге құқылы. Банктік омбудсмен азаматтардың ипотекалық және тұтынушылық несиелері бойынша мәселелерін шешуге көмектеседі. Ал микрофинанстық омбудсмен микрокредиттерге қатысты дауларды қарайды.

Қорытынды

Несие бойынша қарызды кешіктірмеу маңызды, бірақ егер осындай жағдай орын алса, банкпен келісімге келу мүмкіндігі бар. 2025 жылы енгізілген жаңа ережелер қарыз алушылардың құқықтарын қорғауға бағытталған. Сондықтан несие төлеуде қиындықтар туындаса, дереу банкке немесе МҚҰ-ға хабарласып, қайта құрылымдау туралы өтініш беру ұсынылады.

Ақпарат informburo.kz сайтынан алынған.