Әлемдегі мұнай нарығы өзгерістерге ұшырап жатыр

Әлемдегі мұнай нарығы өзгерістерге ұшырап жатыр
17.01.2025 22:19
0
475

Kazservice сарапшыларының айтуынша, әлемдік мұнай нарығы қазір жаһандық оқиғалардың әсерінен өзгерістерге ұшырауда.

Жыл басында Таяу Шығыс елдерінің мұнай бағасы соңғы екі жылдағы рекордтық деңгейге жетті. Негізгі себеп – Ресей мен Ираннан жеткізілімдердің азаюын (Ресей – Украинадағы жағдайға байланысты, Иран – ядролық бағдарламасы мен адам құқықтарын бұзу үшін салынған санкциялар) Қытай мен Үндістанның толтыруға деген ұмтылысы. Сұраныстың бұл артуы әсіресе QatarEnergy-дің al-Shaheen маркалы мұнайына қойылған баға үстемесіне қатты әсер етті, наурыз айына арналған жеткізілімдер үшін ол екі есеге артты.

Мысалы, QatarEnergy Dubai бағасынан барреліне $3,81 жоғары үстеме баға белгіледі, бұл алдыңғы аймен салыстырғанда шамамен екі есе көп. Сонымен қатар, қытайлық Sinopec-тің еншілес компаниясы Unipec Qatar Marine мұнайын бұрынғыдан бірнеше есе жоғары үстеме бағамен сатып алды.

Үндістан да бұл үдерісте белсенді. Hindustan Petroleum Ирактың Basra Medium мұнайын барреліне $1,90 үстеме бағамен сатып алды. Қытайлық Sinochem компаниясы БАӘ-нің Upper Zakum мұнайын сатып алды, бұл Таяу Шығыс жеткізушілерінің Азияның ірі экономикалары үшін стратегиялық маңыздылығын көрсетеді.

Барлық осы өзгерістерді геосаясаттан бөлек қарастыру мүмкін емес. Ресей мен Иран мұнайы санкцияға ұшырағандықтан, ірі сатып алушылар жаңа жеткізілім көздерін іздеуге мәжбүр. Мысалы, Қытай мұнай өңдеу зауыттары мүмкін болатын шектеулерден қорқып, алдын ала келісімшарттар жасасуда. Кейбір қытай порттарында ресейлік мұнай танкерлерін қабылдауға тыйым салынды, бұл шешімді үкімет емес, порт иелері қабылдады. Ал Үндістан ресейлік мұнайды қабылдау мерзімдерін белгіледі, бұл экспортты шектейді.

«Газпром» үшін жағдай одан да күрделі. Украина арқылы транзит аяқталып, санкциялар күшейгендіктен, еуропалық нарық іс жүзінде қолжетімсіз болып отыр. Жалғыз бағыт – газды «Түрік ағыны» арқылы жеткізу. Сонымен қатар, Еуропа елдері ресейлік газға тәуелділікті қысқартып жатыр, бұл «Газпромды» жаңа нарық іздеуге немесе Азиядағы позициясын нығайтуға мәжбүр етеді. Санкциялар экспортты ғана емес, компанияның беделі мен қаржысына да ауыр соққы болды.

Бұл мәселелер «Газпромды» қызметкерлерін қысқартуға мәжбүр етті. Компанияның орталық аппаратындағы және Санкт-Петербургтегі филиалындағы қызметкерлер саны 4100-ден 2500 адамға дейін азайды. Бұған себептердің бірі – компанияның 2023 жылы 25 жыл ішіндегі алғашқы шығыны (−629 млрд рубль) және түсімнің 6,4 трлн рубльден (2021) 4,3 трлн рубльге (2024) дейін төмендеуі. Бұған қоса, «Солтүстік ағынның» істен шығуы, Украина арқылы транзиттің аяқталуы және «Газпром-нефтьке» қарсы санкциялар компанияны құрылымын оңтайландыруға мәжбүр етуде.

Санкциялар тек корпорацияларға ғана емес, олардың басшыларына да әсер етуде. Мысалы, АҚШ-тың санкциялар тізіміне енгеннен кейін «Лукойл» компаниясының бұрынғы басшысы Вадим Воробьев қызметінен кетті. Оның орнын бұған дейін Ресейдегі мұнай және газ өндірісіне жауапты болған Сергей Кочкуров басты. Бұған дейін де компанияның негізін қалаушы Вагит Алекперов қызметінен кеткен болатын. Бұл санкциялардың қысым құралына айналғанын көрсетеді.

Осындай жағдайда Таяу Шығыс мұнай өндірушілері басты пайда табушыларға айналуда. Олар инфрақұрылымдарын белсенді түрде жаңартып, Азияға жеткізілімдерді ұлғайтып жатыр. Қазақстан да шетте қалған жоқ. Ол мұнай-газ саласында БАӘ-мен ынтымақтастықты дамытып, Қатардың экономикасына инвестиция тартуда.

Пікірлер (0)
Здесь пока ничего нет
Пікір қалдырыңыз
Войдите, чтобы оставить комментарий
или