Путиннің сенімді адамы алғаш рет жарыққа шықты

Ресейдің жасырын делдалдарының бірі Сергей Беседа Украина мәселесіне қатысты бейбіт келіссөздерге ашық араласа бастады, деп хабарлайды POLITICO.KZ The Wall Street Journal басылымына сілтеме жасап. 

Өткен айда Эр-Риядтағы Ritz-Carlton қонақүйінде Украина тағдырына қатысты Ресей мен АҚШ арасындағы келіссөздердің 13-сағаты өтіп жатқанда, есіктер ашылып, сыртқа Ресейдің жасырын келіссөз жүргізушісі – генерал-полковник Сергей Беседа шықты. Әдетте көпшілік алдына сирек шығатын Беседа осы жолы камералардың жарығына түсіп қалды.

70 жастағы Беседа – Ресейдің ең құпия операцияларын басқарып келген тұлға. Оның аты ЦРУ қызметкерлеріне «Барон» деген лақап атпен белгілі. Беседа былтыр АҚШ-пен Ресей арасындағы ең ірі тұтқын алмасу келіссөздерін ұйымдастырған болатын. Бұл келісімнің нәтижесінде 24 тұтқын, оның ішінде Wall Street Journal тілшісі Эван Гершкович бостандыққа шықты.

Байден әкімшілігі WSJ редакциясына Беседа атының жариялануы Вашингтон мен Мәскеу арасындағы нәзік дипломатиялық арналарды бұзуы мүмкін екенін ескерткен болатын.

Биыл Беседа тағы да халықаралық келіссөздерге оралып, Трамп әкімшілігімен Украина бойынша бейбіт келіссөздер жүргізуде. Бұл жағдай АҚШ-тың Ресейге қатысты ұстанымында үлкен өзгерістер болуы мүмкін екенін көрсетеді. Арнайы өкіл Стив Уиткофф келіссөздерді тікелей Путинмен жалғастыру үшін Мәскеуге келді.

Беседаның келіссөздерге қатысуы Кремльдің Украинаға саяси бақылау орнатуға деген ұмтылысын білдіреді. Бұл мақсатты Киев пен көптеген еуропалық елдер қабылдауға дайын емес.

Киев Беседаны Ресейдің Украинаға қарсы шабуылын жоспарлаған ФСБ басқармасының басшысы ретінде айыптады. Сондай-ақ ол 2014 жылы Киевтегі Батысшыл шерушілерге қарсы операцияларға қатысы бар деп көрсетілді. Кремль Беседа ол кезде тек Ресей елшілігін қорғау үшін барғанын мәлімдеді.

2023 жылы Украина Бас барлау басқармасының бастығы Кирилл Буданов Беседаны Ресейдегі ең қауіпті тұлғалардың бірі деп атады.

The Wall Street Journal тілшілері Беседаның дипломатиялық және барлау саласындағы мансабын зерттеу үшін ресейлік, америкалық, еуропалық және таяу шығыстық ресми тұлғалармен сұхбаттасты.

Беседа КГБ қатарына 1970 жылдары, Путинмен шамалас уақытта қосылды. Ол Ресей президентімен тікелей байланысы бар санаулы тұлғалардың бірі. Батыстағы барлау сарапшылары оның көптеген жасырын миссияларға қатысқанын анықтаған.

Бұған мысал ретінде Словенияда ұсталған ресейлік «ұйықтаушы агенттердің» мәселесін шешу үшін Сербияға ұшуы мен сол жерде сербиялық барлау қызметін тұтқындарға қолайлы жағдай жасауға көндіруі келтіріледі.

Эр-Риядтағы бейбіт келіссөздер кезінде Беседа камералардан аулақ болып, ресейлік делегацияның санкциялардың жұмсартылуын талап еткеніне дейін ешқандай мәлімдеме жасалмады.

Беседа ЦРУ өкілдерімен жасырын кездесулерде жылы шырайлы және әзілқой болып көрінді. Ол өзімен бірге кеңестік тақырыптағы естелік заттар алып келген, ал америкалықтар оған бурбон сыйлаған.

Байден кезеңінде Вашингтон мен Мәскеу арасындағы ресми байланыстар нашарлағандықтан, екі тарап барлау қызметтері арқылы байланыс орнатуға мәжбүр болды. Беседа – АҚШ-пен диалог жүргізуге рұқсат етілген санаулы ресейлік шенеуніктердің бірі.

Ол Мәскеудегі «Шпиондар балында» жиі бой көрсететін. Бұл балға әртүрлі елдердің барлаушылары қатысатын.

ЦРУ Беседаға «Барон» лақап атын оның сәнге деген құмарлығына және сигара шегу әдетіне байланысты қойған.

Беседа АҚШ-пен тұтқындар алмасу келіссөздерін жүргізді. 2022 жылы оның қатысуымен Бриттни Грайнер мен Тревор Рид Виктор Бут пен Константин Ярошенкоға айырбасталды.

Алайда Эван Гершкович пен Пол Уиланның істерінде ол қатаң ұстаным ұстанды. Беседа шпионды шпионға ғана айырбастауға болады деген талап қойды.

Қоғамға Беседаның бірнеше ғана фотосуреті белгілі. Оның бірінде ол кабинетінде кеңестік дәуірдің арнайы байланыс телефондарының жанында отыр.

Ол баспасөзге сирек сұхбат береді. 2012 жылы ФСБ ішкі журналында берген сұхбатында Беседа шетелдік барлау қызметтерімен ынтымақтастықтың маңыздылығын атап өткен.

1980 жылдары КГБ-ның «америкалық бөлімінде» қызмет еткен Беседа АҚШ-тың Мәскеудегі барлау қызметкерлерін бақылаған және осы арқылы ЦРУ-мен жасырын байланыс орнатқан.

2023 жылы Беседа ФСБ директоры Александр Бортниковтың кеңесшісі болды. Бұған дейін ол ФСБ-ның Пятая службасын басқарған. Бұл қызмет Украинаға шабуылды жоспарлаған операцияларды үйлестірген деп саналады.

«Агентура» басылымының деректері бойынша, Беседа ФСБ-ның арнайы қарсы барлау бөлімінде қызмет еткен.

Ол Ресей президентіне тікелей есеп беретін аз санды тұлғалардың бірі саналады. Ал Сыртқы істер министрі Сергей Лавров пен оның орынбасары Сергей Рябков тұтқындар мәселесінен шеттетілген.

Тұтқындар алмасу жөніндегі келіссөздер 2021 жылы Женевадағы Байден мен Путин саммитінде басталды. Ресей тарапы бұл мәселені тек барлау арналары арқылы талқылауды талап еткен.

Келіссөздер барысында Беседа АҚШ делегациясының уақытты қадағалап отырғанын байқап, залдан шығып кеткенде: «Мен бәрін ФСБ-дан біле аламын», – деп әзілдеген.

Ресейдің Украинадағы сәтсіз бастамасынан кейін Беседаның Путинмен қатынасы нашарлағаны туралы ақпарат тараған. Ол Лефортово түрмесіне қамалды деген қауесет те болған. Алайда көп ұзамай ол қайта келіссөздер үстеліне оралды.

Кездесуде Беседа ЦРУ өкілдерін әзілмен қарсы алды: «Менің өлімім туралы сыбыстар тым асыра сілтенген», – деп Марк Твеннің сөзін қайталап, әзілдеді.