Қазақстанда тұрғылықты жері бойынша тіркеу толығымен онлайн форматқа көшеді

Қазақстанда азаматтарды тұрғылықты жері бойынша тіркеу тәртібіне елеулі өзгеріс енгізілмек. Бұл жаңашылдық туралы «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ хабарлады, деп жазады Politico.kz.

2025 жылдың 24 қарашасынан бастап бұл мемлекеттік қызмет толығымен цифрлық форматқа ауысады. Азаматтар тиісті рәсімді тек eGov.kz электрондық үкімет порталы немесе eGov Mobile мобильді қосымшасы арқылы жүзеге асыра алады.

Бұл үдеріс толығымен автоматтандырылған және қызмет алу уақытын едәуір үнемдеуге бағытталған. Дегенмен, азаматтарға ыңғайлы болу үшін Халыққа қызмет көрсету орталықтарындағы өзіне-өзі қызмет көрсету аймақтары арқылы да онлайн рәсімдеу мүмкіндігі сақталған.

Онлайн-тіркеуден өту үшін пайдаланушыда электрондық цифрлық қолтаңба және оның жеке кабинетіне тіркелген телефон нөмірі болуы шарт. Бұл қызметті Қазақстан азаматтары, оның ішінде тұрғын үй иелері, сондай-ақ сот шешімімен әрекетке қабілетсіз деп танылғандардың немесе 14-16 жас аралығындағы балалардың заңды өкілдері пайдалана алады.

Заңнамаға сәйкес, 14 жасқа дейінгі балаларға жеке тіркеу талап етілмейді. Азаматтық кодекстің 16-бабына сай, олардың тұрғылықты жері ата-анасының немесе заңды өкілдерінің мекенжайы болып есептеледі. Ал 14 пен 16 жас аралығындағы жасөспірімдерді және сот шешімімен әрекетке қабілетсіз деп танылған ересектерді олардың заңды өкілдері eGov.kz порталы арқылы тіркейді.

Егер өтініш беруші өзіне тиесілі емес мекенжайға тіркелген жағдайда, жүйе басқаша жұмыс істейді. Тұрғын үй иесіне 1414 нөмірінен SMS-хабарлама жіберіледі. Пәтер иесі хабарламаны алған сәттен бастап бір сағат ішінде өз келісімін растауы тиіс.

Мемлекеттік жалдамалы баспанаға қатысты да жаңартулар бар. Енді мұндай үйдің жалға алушысы тек шартта есімі көрсетілген тұлғаларды ғана тіркей алады. Егер өтініш берушінің аты-жөні жалдау шартындағы тізімде кездеспесе, жүйе өтінішті автоматты түрде кері қайтарады. Осы санаттағы тұрғын үйге тіркеу бойынша сұрақтар туындаса, тұрғын үй орналасқан жердегі жергілікті атқарушы органға хабарласу қажет.

Қызметті eGov.kz порталында алу үшін «Азаматтарға» → «Азаматтық, миграция және иммиграция» → «Тұрғылықты жері бойынша тіркеу» бөліміне өтіп, «Онлайн сұрау» батырмасын басу керек. eGov Mobile қосымшасында бұл қызмет «Жылжымайтын мүлік және ТКШ» бөлімінде орналасқан. Екі жағдайда да электрондық өтінімді толтырып, ЭЦҚ немесе SMS-код арқылы қол қою қажет. Өтінімнің мәртебесін порталдағы «Қызметтерді алу тарихы» немесе қосымшадағы «Хабарламалар» бөлімінен тексеруге болады.

Алайда, бұл жаңашылдықтың маңызды бір ерекшелігі бар. Егер тіркелетін мекенжайдың меншік иелері кәмелетке толмаған балалар немесе сот шешімімен әрекет қабілеті шектеулі деп танылған жандар болса, тіркеу бұрынғыша тек офлайн форматта, яғни Халыққа қызмет көрсету орталықтарында ғана жүргізіледі.

Онлайн форматқа көшудің бұл қадамы оң статистикамен де расталып отыр. 2025 жылдың басынан бері 750 мыңға жуық адам тұрғылықты жері бойынша онлайн-тіркеу қызметін пайдаланған. Бұл көрсеткіш қызметтің жалпы санының 70 пайыздан астамын құрайды.