Путиннің ақшасы қашан таусылады?

Кремль ақшаны қайдан алып отыр және ол қашан таусылады?

Ресей экономикасы толығымен соғысқа жұмыс істеп тұр, ал оның барлық ауыртпалығы қарапайым халықтың мойнына артылуда. Немістің беделді Spiegel басылымына сұхбат берген ресейлік экономист және бұрынғы журналист Александра Прокопенко Ресейдің 2026 жылға арналған жаңа мемлекеттік бюджетін талдай келе, Кремльдің басымдықтары мен болашақ жоспарларын ашып көрсетті.

«Бейбітшілік бюджеті емес»: шығынның 40%-ы соғысқа

Сарапшының айтуынша, Ресейдің жаңа бюджеті оның басты басымдығын айқын көрсетеді.

«Бұл – сөзсіз бейбітшілік бюджеті емес. Қаражаттың 40 пайызға жуығы қорғаныс пен қауіпсіздікке қарастырылған, бұл Ресейдің жалпы ішкі өнімінің шамамен сегіз пайызына тең. Біз басқа салаларда ауқымды шығындарды байқап отырған жоқпыз. Сондықтан бұл бюджет – милитаристер мен монетаристер арасындағы ымыра», – дейді Прокопенко.

Оның сөзінше, бұл орасан зор шығынды жабу үшін Кремль халыққа салынатын салықты көтеруді көздеп отыр. Қаржы министрлігінің қосылған құн салығын 20-дан 22 пайызға дейін өсіру туралы шешімі – соның айқын дәлелі.

«Мен министрліктің хабарламасынан бұл салық өсімінің бірінші кезекте қорғаныс пен қауіпсіздікті қаржыландыруға бағытталғанын оқығанда таңғалдым. Яғни, Ресей халқы соғыс шығындарын тікелей өз қалтасынан төлеуі тиіс, және билік мұны жасырып та отырған жоқ», – деп атап өтті экономист.

Экономикалық тұрақтылық құрбан етілді

Прокопенконың пайымдауынша, Владимир Путин әскери шығындар үшін елдің макроэкономикалық тұрақтылығын құрбан еткен.

«2024 жылғы экономиканың қызып кетуіне және инфляцияның шарықтауына басты себеп – осы әскери шығындар болды. Сол үшін Орталық банк негізгі мөлшерлемені бір жылдан астам уақыт бойы 20%-дан жоғары деңгейде ұстауға мәжбүр болды. Енді олар инфляциямен халықтың қалтасы арқылы күреспек», – дейді сарапшы.

Санкциялар: G7 елдерінің бірлігі ыдырады

Сұхбатта Ресей билігінің санкциялардың одан әрі күшеймейтініне сенімді екені айтылады. Прокопенко мұны Батыс елдерінің ауызбіршілігінің болмауымен байланыстырады.

«G7 елдерінің бұрынғыдай біртұтас майдан болып, санкцияларды келісіп енгізбеуі – Путин үшін үлкен жеңіс. Еуропа Одағы мен Ұлыбритания қысымды арттырғанымен, бұл жеткіліксіз, себебі ең ауқымды санкциялар АҚШ тарапынан келеді. Ал Трамп әкімшілігі билікке келгелі Ресейге қарсы айтарлықтай жаңа шектеулер енгізілген жоқ», – деп атап өтті ол.

Жұмыс күші тапшылығы және мигранттарға қарсы саясат

Соғыспен қатар Ресей экономикасының тағы бір үлкен мәселесі – жұмыс күшінің жетіспеушілігі. Елде жұмыссыздық деңгейі рекордтық төменгі көрсеткішке – 2,1 пайызға дейін түскен. Осыған қарамастан, жергілікті билік бұл мәселені шешудің орнына, керісінше, мигранттарға қарсы саясат жүргізуде.

«Аймақтық билік мигранттарға қарсы өте қатаң саясат жүргізуде. Оларға көлік, қоғамдық тамақтану және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық салаларында жұмыс істеуге тыйым салынды. Іс жүзінде олар тек құрылыста ғана жұмыс істей алады. Бұл саясаттың салдары ауыр болуы мүмкін, себебі Орталық Азиядағы жұмыс күші үшін енді Парсы шығанағы елдері немесе Оңтүстік Корея бәсекеге түседі», – дейді Прокопенко.

Халықтың жағдайы және Кремльдің үгіт-насихаты

Сарапшының айтуынша, Ресейдегі халықтың өмір сүру деңгейі сәл төмендегенімен, әлеуметтік толқулар күтілмейді. Алайда, Кремль халықтың наразылығын сезеді және оны басқа арнаға бұруға тырысады.

«Федералдық күн тәртібінің басты назары «арамтамақтармен күреске» ауыстырылды, ал салық пен бағаның өсуі туралы тақырып орталық ақпарат құралдарында айтылмайды немесе мүлдем жоққа шығарылады. Халыққа айтылатын жалғыз нәрсе: «Біз мықты болуымыз керек, ештеңе түбегейлі өзгермейді», – дейді ол.

Алайда, экономист жағдайдың біртіндеп нашарлайтынын болжайды:

«Сырттан үлкен соққылар болмаса, адамдардың экономикалық жағдайы біртіндеп нашарлайды. Ресей – қағаздағы жолбарыс емес, қатаң фискалдық диетада отырса да, әлі де ірі жыртқыш».

Батыс активтерін тәркілеу қаупі

Сұхбатта Батыс елдерінің Ресейдің тоқтатылған активтерін Украинаға көмек ретінде пайдалануына жауап ретінде Кремльдің қандай қадамға баруы мүмкін екені де талқыланды.

«Ресейдегі «С үлгісіндегі» арнайы шоттарда қанша ақша барын ешкім білмейді. Бірақ оның көлемі өте көп, бәлкім, Батыста тоқтатылған Ресей Орталық банкінің активтерінен де көп болуы мүмкін. Егер Ресей жауап шараларын қолданатын болса, Трамп пен Путиннің жақындасуына байланысты америкалық активтерге тиіспей, бірінші кезекте еуропалық активтерді тәркілеуі ықтимал», – деп есептейді Прокопенко.

Болжам: Экономика тағы 5-7 жыл соғысқа жұмыс істейді

Сұхбат соңында Прокопенко Ресей билігінің экономиканы бейбіт өмірге дайындап жатқанының ешқандай белгісі жоқ екенін айтты.

«Менің ойымша, алдағы үш-бес жылда бұл бағытта ешқандай қадам жасалмайды. Путин қарулану, арсеналды толтыру және Еуропамен текетірес қажеттілігі туралы ашық айтып жүр. Сәйкесінше, экономиканың өндірістік бағыты кем дегенде тағы бес-жеті жыл бойы милитаристік күйде қалады. Бұл азаматтық салалардың тоқырауға ұшырайтынын білдіреді. Ресей тағы бір үлкен дағдарыссыз бейбіт экономикаға қайта орала алмайды», – деп түйіндеді сөзін сарапшы.