Зеленскийдің рейтингі күрт өсті: The Economist сауалнама нәтижесін жариялады

АҚШ президенті Дональд Трамптың қатал сындарынан кейін Украина президенті Владимир Зеленскийдің халық арасындағы танымалдылығы күрт өсті. Бұл туралы The Economist журналында жарияланған сауалнама қорытындысында айтылған, деп хабарлайды POLITICO.KZ.

Өткен айдың соңында Дональд Трамп Ақ үйдегі Оваль кеңсесінде Владимир Зеленскийге сондай қатаң сөздер айтып тастады, кейбіреулер олардың қарым-қатынасы енді қайта түзелмес деп ойлаған еді. 11 наурызда Сауд Арабиясында жасалған атысты тоқтату туралы ықтимал келісім оларды құздан кері қайтарғандай болды. Бірақ қалай болғанда да, бұл жанжал Украина президентіне ел ішінде аса зиян келтірмеген секілді.

Канададан келген Марк Карни секілді, Зеленский де Трамптың сыны оның рейтингіне оң әсер ететінін байқады. The Economist журналымен бірлесіп Ipsos жүргізген, Украинадағы 1000 адамды қамтыған жаңа телефондық сауалнама Зеленскийдің Трамппен жанжалдасып қалғанына қарамастан, ел ішінде үлкен қолдауға ие екенін көрсетіп отыр.

Украиндықтардың 70%-дан астамы Зеленскийдің қызметін мақұлдайтынын айтады. Ал 80%-ы оны әлі де Украина президенті деп таниды әрі соғыс қимылдары жүріп жатқанда сайлау өткізуді құптамайды. 70%-дан астам респондент Зеленскийдің келіссөз жүргізуіне әлі де сенім білдіреді.

Тағы бір таңқаларлығы, сауалнама Зеленский бүгін сайлау өткен күннің өзінде жеңіске жететінін көрсетеді. Ал Украинаның Қарулы күштерінің бұрынғы Бас қолбасшысы Валерий Залужный екінші орынға едәуір артта қалып жайғасуы мүмкін.

Бұл сауалнама Ақ үйде болған кикілжіңнен кейінгі аптада өтті. Сол кезде АҚШ алдымен Украинаға әскери көмек беруден, кейін шабуылдауға арналған барлау деректерімен бөлісуден бас тартқан еді. Бұған қарамастан, сауалнама Украина тұрғындарының президентінен кем түспейтіндей табанды екенін байқатады. Олар Украинаның мүмкіндіктерін ескере отырып қол жеткізу қиын көрінетін «максималистік» соғыс мақсаттарын қолдауға бейіл.

Респонденттердің 74%-ы АҚШ-тың қолдауы болмаса да соғысуды жалғастырған жөн деп санайды. 59%-ы (21%-ға қарсы) Украина әлі де майдан даласында жеңіске жете алады деп есептейді. Бұл — АҚШ-тың мемлекеттік хатшысы Марко Рубио сияқты лауазым иелерінің «әскери жеңіс мүмкін емес» деген сөзіне келіспейтін пікір.

Дәл осындай көпшілік Батыс Украинаға әскери кепілдік бермейінше ешқандай бітімге келуге болмайды деп санайды. Сауд Арабиясындағы келіссөздерден кейін қалыптасқан жағдай осыған ұқсайды.

Сауд Арабиясындағы келіссөздерде Украина бейбітшілік үшін қандай да бір ымыраларға бара ма деген мәселе талқыланды. Сауалнама нәтижесі көрсеткендей, халық мұндай ымыраларға көп дайын емес. Ресейдің ықтимал талаптары ішінде тек Украинаның НАТО-ға кіруге ұмтылудан бас тарту нұсқасы ғана қоғамда тартысты пікір туғызған: 38% «қолдайды», 37% «қарсы». Айырмашылық статистикалық қателік шегіне жақын.

Респонденттердің тек 6%-ы Ресейдің 2022 жылдың ақпанынан кейін басып алған аймақтарын мойындауға дайын. Ал 2014 жылы Ресей басып алған Қырым мен Украинаның шығыс өңірлерінің кей бөлігін беруге келіскендер көбірек: сәйкесінше 11% және 27%.

Халықтың 80%-ға жуығы Ресей талап етуі мүмкін Украина Қарулы күштерін қысқартуға қарсы. Сондай-ақ дәл осы шамадағы адамдар (70% қарсы 17%) жастарды әскерге жаппай шақыруды құптамайды. Бұл бір жағынан «соғысты жалғастыруға дайынбыз» дегенмен қайшы көрінуі мүмкін.

Бұл сауалнама Зеленскийдің АҚШ тарапынан күшейіп келе жатқан қысымға қарамастан нық ұстанымда қалуын ақтағандай. Соңғы апталарда Украина президентіне қарсы Трамптың маңайындағылар — вице-президент Джей Ди Вэнс, Дональд Трамп-кіші және Илон Маск сияқты адамдар тарапынан шүйлігу көбейді. Трамптың «MAGA» бағытын ұстанатын әртүрлі тұлғалар ресейлік мемлекеттік насихатты қайталай отырып, Зеленскийді «сайлауды болдырмай жүрген диктатор» деп сипаттауға тырысты. Кейде шабуылдың басында Трамптың өзі тұрды. Ақпанда ол Зеленскийді «орта дәрежелі комик» және «өте төмен» рейтингі бар «диктатор» деп атап, бірде оны бар болғаны «4% халық қолдайды» деп қате мәлімдеген.

The Economist осы сауалнаманы бір жағынан дәл осы сияқты айыптауларды тексеру үшін жүргізді. Нәтиже ол мәлімдемелердің қате екенін айқындады. Таңдандыратыны — олардың қаншалықты қате екендігі.

Украиндар президентінің маңына шоғырланып, Трамп тек армандауы мүмкін қолдауды көрсетіп отыр. Сауалнамаға қарағанда, Зеленскийді украиналықтардың 72%-ы қолдаса, Трамптың рейтингін The Economist әлемдік деңгейде 46% деп бағалайды.

Оған қоса, украиналықтар соғыс уақытында сайлау өткізуге үзілді-кесілді қарсы. Зеленскийдің бізге берген соңғы сұхбатындағы «жалпыға ортақ мобилизация жағдайында сайлау өткізу логистикалық әрі заңдық тұрғыдан мүмкін емес» деген пікірімен украиналықтар келіседі.

62%-ы қақтығыс ресми түрде аяқталмайынша, сайлау өткізуді қаламайтынын айтады. Тағы 19%-ы тек атыс тоқтаған кезде ғана сайлау туралы ойлануға болатынын мойындайды. АҚШ әкімшілігі «сайлауды тезірек өткізу керек» деген ұстанымда болғанымен, оны бар болғаны 14% ғана қолдайды.

Сауалнама нәтижесі сайлау өткізілген жағдайда Зеленский биліктен жай кетіп қалмайтынын, керісінше, билікте қала беретінін байқатады. Соғыс жағдайы Украинадағы саяси бәсекені тежеп тұр, сондықтан нақты науқан басталса, бұл көрсеткіштер өзгеруі мүмкін.

Дегенмен, қолда бар мәліметтерге сүйенсек, егер қазір сайлау өтсе, Зеленский бірінші турда қарсыласы Залужныйдан әлдеқайда көп дауыс жинайды (46% қарсы 31%).

Зеленскийді ең көп қолдайтындар — әйелдер, жастар және Украинаның шығыс өңірлерінің тұрғындары. Ал Залужный егде жастағы, ымыраға келуден бас тартатын, «соғысу керек» деген ұстанымы берік электорат арасында танымал. Қалай десек те, кез келген сауалнама — уақытша көрініс. Бұл зерттеу президентке деген патриоттық қолдаудың күрт өскенін байқатады. Дегенмен, бұл Зеленскийдің жағдайы мүлде беріктігін білдірмейді.

Зеленский — саяси элита ортасында жеке-дара тұрған қайраткер. Оған Америка да, Ресей де, майдандағы жағдай да ықпал етіп отыр. Украиндардың көпшілігі соғыс кезінде сыбайлас жемқорлықтың өскенін айтады (43%). Президент өз халқының басым бөлігі қалайтын айқын әскери жеңіске жете алмайтыны да анық.

Респонденттердің 2/5 бөлігі қақтығыс бір жыл ішінде аяқталады деп үміттенеді. Ерте ме, кеш пе, Украина президенті екіұшты таңдаудың алдында қалады: ымыраға келіп, рейтингі төмендеу қаупін қабылдау немесе соғысты жалғастырып, американдықтардың қатаң наразылығын тудыру.