Путиннің «ақша машинасы» тоқтап қалды

The Economist: Владимир Путиннің «ақша машинасы» баяулап қалды, деп хабарлайды POLITICO.KZ.

Көп жылдық тұрақты өсімнен кейін Ресей экономикасы құлдырай бастады.

Goldman Sachs банкінің индексі бойынша, өткен жылдың соңынан бері Ресейдің экономикалық өсімі жылдық есептеуде 5%-дан нөлге дейін түскен. Ресейдің даму банкі ВЭБ те айлық өсімнің төмендегенін атап өтті. Сбербанк құрастырған бизнес айналымының көрсеткіші де құлдырауда. Сәуір айының басында Орталық банк «бірқатар секторларда сұраныстың күрт төмендеуінен өндірістің азайғанын» мойындады.

Ресейдің бұл алаңдаушылығы үш жыл бойы бюджет шығындарының, шикізат бағасының жоғары болуына және экономиканың милитаризациясына байланысты болжамдардан асып түскен өсімнен кейін пайда болды. 2022 жылы ЖІӨ 1,4%-ға төмендесе, 2023 жылы 4,1%-ға, 2024 жылы 4,3%-ға өскен еді.

Экономиканың кенеттен бәсеңдеуінің үш себебі аталды. Біріншісі — Ресей экономикасының «құрылымдық трансформациясы». 2022 жылдан бастап экономика батысқа бағытталған нарықтық модельден әскери-өндірістік жүйеге көшті. Бұл өзгерістер қару-жарақ өндірісіне және Қытай мен Үндістанмен сауданы кеңейтуге қомақты инвестицияларды талап етті. 2024 жылдың ортасына қарай негізгі капиталға шығындар 2021 жылмен салыстырғанда 23%-ға өсті. Алайда, бұл қайта құру аяқталды, ал әскери шығындар өсімі 53%-дан 3,4%-ға дейін төмендеді.

Екінші себеп — қатаң ақша-несие саясаты. Инфляция бірнеше ай бойы 10%-дан асып, базалық мөлшерлеме 21%-ға дейін көтерілді. Бұл халықты жинақ жасауға итермелеп, инвестицияларды тежеуде.

Үшінші фактор — сыртқы жағдайдың нашарлауы. АҚШ-тың сауда соғысының ушығуына байланысты әлемдік экономикалық өсім болжамдары күрт төмендеді, мұнай бағасы да құлдырады. Қытайдың ЖІӨ өсімі 2025 жылға 4%-ға дейін төмендейді деп күтілуде. Бұл Ресейдің экспорттық кірісіне тікелей әсер етіп, мұнай мен газдан түсетін салық наурыз айында 17%-ға қысқарды.

22 сәуірде Reuters агенттігі Ресей үкіметі мұнай мен газ сатылымының айтарлықтай төмендеуін болжайтынын хабарлады. Дональд Трамп Путинге оң көзқараста болғанымен, сауда соғысы арқылы оған ауыр соққы жасады.