Қазақстан үкіметі қарызға белшесінен батуда

Қазақстан сыртқы қарыз алуын жалғастыруда, соңғы шешім бойынша ел 200 миллион еуро немесе қазіргі бағаммен 102,2 миллиард теңге көлемінде қарыз алмақ. Бұл қаражат Еуропалық инвестициялық банктен (ЕИБ) алынып отыр, деп хабарлайды Злобная татешка арнасы.

Еуропалық Одақтың Қазақстандағы өкілдігі бұл қаржының транспорттық инфрақұрылымды дамыту, Транскаспий дәлізін жақсарту, жасыл энергетиканы дамыту және климаттық өзгерістерге қарсы жобаларға бағытталатынын мәлімдеді.

Ресми мәліметтерге сәйкес, қарыз қаражаты "ҚазАвтоЖол" компаниясының жолдарын жаңартуға, 5 мың шақырым ұлттық және аймақтық жолдарды қалпына келтіруге, жолаушылар тасымалы мен жүк логистикасын жақсартуға, сондай-ақ жол қауіпсіздігін күшейтуге жұмсалады. Сонымен қатар, энергетикалық мәселелерді шешу де көзделіп отыр.

Алайда, сыншылар Қазақстанның бұл жаңа қарыздарының ел экономикасына нақты пайда әкеле ме, әлде жаңа қаржылық ауыртпалық па, деген сұрақ көтеруде. Өйткені Еуропада осыған ұқсас "жасыл саясат" көп жағдайда өнеркәсіп пен сыртқы саудаға теріс әсерін тигізіп, орта таптың әлсіреуіне алып келген.

Бұған қарамастан, Қазақстан үкіметі қарызға тәуелділікті жалғастыруда. Қаржы тапшылығына байланысты мемлекет 366 миллиард теңге көлемінде Азия Даму Банкі (АБР) және Азия Инфрақұрылымдық Инвестициялар Банкінен тағы қарыз алмақ. Бұған қосымша, 20 қараша 2024 жылы белгілі болған Дүниежүзілік қайта құру және даму банкінен (МБРР) алынатын 270 миллиард теңге көлеміндегі қарызды қосқанда, Қазақстанның халықаралық қаржы ұйымдары алдындағы жалпы берешегі 679,5 миллиард теңгеге жетуі мүмкін.

17 желтоқсан 2024 жылы Қазақстанның вице-министрі Ержан Біржанов үкіметтің бюджет тапшылығын жабу үшін қарыз алуды жалғастыратынын ресми түрде растады. Ал 25 қаңтар 2025 жылы Қазақстанның МБРР-дан тағы 43,5 миллиард теңге көлемінде қарыз алуға дайындалып жатқаны белгілі болды.

Үкімет өкілдері бұл қарыздарды "жоспарлы және сарапталған" деп түсіндіріп, премьер-министр Олжас Бектенов Қазақстанның сыртқы қарызы халықаралық тәжірибеге сай басқарылады деп сендіреді. Сонымен қатар, Бектенов мемлекеттің 10 жылдық даму жоспары дайындалып жатқанын айтты.

Алайда, қарапайым халық бұл қарыздардың қалай қайтарылатынына алаңдаулы. Өйткені, қарыз міндетті түрде өтелуі керек, ал бұл – салықтар мен жаңа экономикалық қысым деген сөз.