Қазақстандықтар инфляцияға қарамастан банктерге 1 триллион теңге салды

Инфляцияның өсуі мен халықтың сатып алу қабілетінің төмендеуі аясында қазақстандықтар жинақтарын банктерде сақтауды белсенді түрде жалғастыруда, деп хабарлайды Politico.kz NewTimes.kz-ке сілтеме жасап.

2025 жылдың үшінші тоқсанының өзінде жеке тұлғалардың салым көлемі 1 триллион теңгеден астам сомаға немесе 4%-ға өскен. Ал жылдық көрсеткіш бойынша өсім 18,2%-ды құрады.

Бұл үрдіс елдегі инфляцияның жеделдеуіне қарамастан орын алып отыр. Егер қаңтарда баға өсімі 8,9% деңгейінде болса, қыркүйек айында бұл көрсеткіш 12,9%-ға жеткен. Сонымен қатар, тамыз айының қорытындысы бойынша халықтың нақты табысының төмендегені 98,4% байқалған.

Осыған қарамастан, Ұлттық Банктің сауалнамасына қатысқан респонденттердің 84%-дан астамы жинақтарын дәл осы депозиттерде сақтағанды жөн көретінін мәлімдеген. Сарапшылар мұны ең алдымен банктер ұсынып отырған жоғары табыстылықпен байланыстырады. Бүгінгі таңда мерзімсіз депозиттер бойынша орташа мөлшерлеме 15%-ды құраса, жинақ және мерзімді салымдар бойынша бұл көрсеткіш 18,1%-ға дейін жетеді.

Салымдардың жалпы өсімі негізінен ұлттық валютадағы депозиттер есебінен қамтамасыз етілген. Үшінші тоқсанда теңгедегі салымдар 3,7% өсім берсе, валюталық салымдардың үлесі небәрі 0,3% артқан.

Нәтижесінде, шетел валютасындағы салымдардың үлесі тарихи минимумға дейін, яғни 22,5%-ға дейін төмендеді. Бұл көрсеткіш Қазақстанды Халықаралық Валюта Қорының классификациясы бойынша долларсызданған экономика мәртебесіне жақындата түседі.

Банктік депозиттер барлық санаттағы азаматтар үшін өзектілігін жоғалтпай отыр. Негізгі үлесті 15 миллион теңгеге дейінгі салымы бар бұқаралық сегмент өкілдері құрайды. Оларға барлық салымдардың 48,2%-ы және теңгедегі салымдардың 55,7%-ы тиесілі.

Дегенмен, орта және ірі сегменттегі ауқатты клиенттердің үлесі де біртіндеп өсуде. Бір жыл ішінде орта таптың депозиттері 24,2%-ға, ал ірі салымшылардікі 19,5%-ға артқан. Бұл олардың номиналды табыстарының өсуімен және инфляцияға төзімділігінің жоғары болуымен түсіндіріледі. Бұқаралық сегмент те бір жылда 15,1% өсім көрсеткен, бұл банктер ұсынған мөлшерлемелер деңгейіне шамалас.

Нарықтың басым бөлігін 57,4% бұрынғыша мерзімсіз депозиттер иеленгенімен, салымшылардың мінез-құлқында айтарлықтай өзгеріс байқалады.

Ең қызықты үрдіс — жинақ және мерзімді салымдарға деген сұраныстың күрт артуы. Тек үшінші тоқсанның өзінде жинақ салымдары 12%-ға өссе, мерзімді салымдардың көлемі тоғыз есеге жуық ұлғайған. Бұл жоғары табыстылықпен және банктердің ұзақ мерзімді қаражат тарту бойынша жаңа стратегияларымен байланысты. Осының нәтижесінде елдің банк жүйесіндегі "тұрақты қорландыру" үлесі 20,5%-ға жетіп, алғаш рет жалпы депозиттік базаның бестен бірінен асты.

2025 жылдың қазан айында Ұлттық банк инфляцияны тежеу мақсатында базалық мөлшерлемені қайтадан 18%-ға дейін көтерді. Кейбір банктер бұған жауап ретінде салым мөлшерлемелерін арттырып үлгерді. Дегенмен, сарапшылар нарық тұрақты болып қалады деп күтеді, себебі табыстылық онсыз да жоғары деңгейде.

Қорытындылай келе, бұл көрсеткіштер қазақстандықтардың инфляциялық тәуекелдерге қарамастан, банк жүйесіне сенім артатынын және теңгедегі депозиттерді жинақтарын сақтаудың ең түсінікті әрі қолжетімді жолы ретінде қарастыратынын көрсетеді.