Қазақстандағы кез келген оқиға "бұл басқа бір маңызды нәрседен назар аударту үшін жасалды" деген пікір жиі таралады

Қазақстанда кез келген елеулі оқиғаға "бізді алаңдатып жатыр" деген реакцияның жиі қайталануы – қоғамдағы жаңа үрдіске айналды, деп хабарлайды POLITICO.KZ Kozachkov offside арнасына сілтеме жасап.

Қазір ұшақ ұрланса да, шахтерлер қаза тапса да, белгілі бір адам сотталса да, оған міндетті түрде "бұл басқа бір маңызды нәрседен назар аударту үшін жасалды" деген теория қоса ұсынылады.

Бұл жолы қоғамда Алматы әуежайындағы лаңкестік әрекеттің "қойылым" болуы мүмкін екені туралы пікірлер таралуда. Себебі, қарапайым жігіт қылмыскердің қолынан пышақты жалаңаш қолымен тартып алып, бірде-бір жарақатсыз аман қалды. Осыдан кейін "Рэмбо сияқты әрекет жасады", "бізді тағы да бір нәрседен алаңдатты" деген тұжырымдар айтылды.

Бірақ бұл бірінші рет емес.

Бұрын да блогерлерге салынған салық, шахтерлердің қазасы, Қуандық Бишімбаевтың соты, Жигули Дайрабаевтың ұлдары, Рахим Ошақбаевтың пранкі – бәрі де "қоғамды алдау үшін ұйымдастырылған" деп айтылған.

Сонымен, шынымен біреу ақпараттық кеңістікті әдейі басқаруы мүмкін бе?

Теорияға сенетіндер не дейді?

Конспирологтардың ойынша, Қазақстанда ақпараттық саясатты қолмен басқаратын құпия бөлімше бар.

Мысалы, ҚР ҰҚК-дегі (КНБ) "арнайы бөлім" белгілі бір оқиғалар халықтың көңілін не алаңдататынын бақылап отырады. Егер қоғам НДС-тің өсуі, коммуналдық төлемдердің қымбаттауы, инфляция сияқты күрделі мәселелерге назар аудара бастаса, олар "алаңдатушы оқиғалар" жасайды.

Бұл бөлімде отырғандар:

• Саяси жағдайды тұрақтандыру үшін оқиғалар ұйымдастырады
• Танымал адамдарға қатысты даулар шығарады
• Белгілі тұлғалардың "жасанды" қылмыстарын қоғам назарына ұсынады

Осылайша, халық маңызды мәселелерді ұмытып, басқа нәрсеге назар аударады.

Ал шын мәнінде не болып жатыр?

Кейбір сарапшылардың айтуынша, бұл теория тек қоғамның өз қорқынышынан туындаған қиялы.

Шын мәнінде, кез келген қоғамда, кез келген елде адамдар қылмыс жасайды, төтенше жағдайлар болады, даулы істер туындайды.

"Жаңа Қазақстан" саясаты қоғамды ашықтыққа алып келді, ақпарат ағыны күшейді, әлеуметтік желілер оқиғаларға тез реакция береді.

Бірақ адамдар бір уақытта бірнеше даулы оқиғаны байқаған кезде, олардың арасында байланыс бар деп ойлайды. Бұл – адами психологияның табиғи реакциясы.

Сонымен қатар, журналистикада "Good news is no news" деген қағида бар.
Яғни, жақсы жаңалықтар қызықсыз, ал резонансты оқиғалар көбірек талқыланады.

Қорытынды: бәрі қастандық емес

Шындығында, адамдар үнемі күрделі шешімдер қабылдайды, кейде дұрыс емес әрекет жасайды, кейде қылмысқа барады. Бұл "арнайы ұйымдастырылған сценарий" емес, тек қоғамдағы табиғи процесс.

Қазақстанда да, әлемде де саяси ойындар, манипуляциялар болуы мүмкін, бірақ бұл кез келген оқиғаны "бізді алаңдату үшін жасады" деп қабылдауды ақтамайды.

Егер сіз барлық жаңалыққа күмәнмен қарасаңыз, оның артында "құпия жоспар" іздесеңіз, онда шынайы оқиғаларды қабылдауға қабілетіңіз төмендейді.

Кейде жай ғана болған жайтты қабылдау жеткілікті.